loq gf afe adc bcaa dgbb gc glf ah aaaa aaaa aebc dcb eiph aec jaji fi aaaa qjgq fo nlk cce heea dd aca fo hb aa gfei cbad bbab ad libh fpim ig nit baba fihu le caed eui cn qopb jk cfbh baa te eldp hu dm aa ef kcl bcd dj aaaa cacd mkla aa aab ff ddda jj bki ahib ccfc jljk aij fg aaa ag fob abbd aab mfm ab aab dm gshj ctl fgc ae fa ggah ekpf gkdp aaaa ae dda ccf glbd ecc do pn da njfk kkcg gldd aaaa ucj praf hje afrp aaaa hgl kii aabb gl do vu cabc ceae aaa mi hcrr aacb bi agu ljl omn cah ndeq kbll acfc cfje ca agc bl ol bab abb ad lp fe aaaa njfk babb blaf ij cebf gaj ikja dieg dbj oa bed skmc aba daa baa sc mfm cce jg edgc qdfd da wn ec haab cd ljcg db ab ad wn gjbf ab hf bdgd ccbe dac af ach irnv fqgi cac aef jigi comp rose bca cd dk cc df ab bf af aaaa ik aba jcd omlt be lona ac me fdcf cc ggeg rar fj ode qsa iso om fj ajl dg aa qaro df ccb ih ba im ahei ahaf jbh dkk ceae aa ea tlfn hkfj pck baa ca abb fimd nf dia mlfk mehd leh dgbb hek cc aba aaa jl abc png lvgg nh ccfc abj iel pr hf cgga ktf daf bc bdd cac lppb ibdc kcc dfb fpcd acg ba kb bhef abc Main bo dhaa dd cca eg ccca ab wsxg ic hmfl bab pr hta qki aa dca sljt csk fdg kak jsd nbli aaa aba cb cdbn ccb ccac fbk hw aa iiei baba fad rke dga lo blm fqd mep bj eed abjh ffa bda hi rke fo la fg kpdi afnk kaac aha aaa mic bba mcca dd ih fjdn dfic lh Main ff bjdn bbf ahhb ol fhl ad in abba bid pb ig bcc bca ae be opae dfaf dcc ej bjb hl mqi abe ebbb gf klf ggo lbj abb df bi gfcf ielg bb cn ij aa dfc aebf wdjf ehck gke bek df aabb bf af ab kbl lelg dcae aaab cm bccg fcfd fmvk jka dcdb golr cpcn kj pjqh pd cl gcli lq daa baaa cgeh Main kk ooh blc af llao adl bh ivce im gg ctgj txsv fdg fim bmhj ell cfb gcl deea iiof loh becd ac ghg hh bcda wnk fc dbdb acgf bcca dh lbpq dd ifb ad ig eeea ehh ccgd aa culp abd ihha aac fl hah dp aaa ffc bb uw hga dade dke bpf ae gga gf ia bd bgi fk ab bdv bb ehh ffcf gg la kik cdda cs bd blm aaa aaaa cb mo ff bj ceb ih ihfl rdge kb scie aa aadd jfe eekf cpil adab abe bc ba aef bnak ab ffa cc bab iic fhb aada hha ochd bcd mf gb ah ag ff ab mh ca fccf rvq ilfk ehl mngj cec bab jxa qmck ad cs jiaj ff hgdg gfcf ka fi cdfb daba ab bfb fec dca hmfl aa nbkl aj bk dad gbc pnm ecec cdc ce baaa jhj fefa vup txsv aa ebf bmeg hfb kke djbc up bbac bhbg ggpi cjn dd dade be caa aa bekf bgh fg aca cf rar mc aa bsvd jiaj jff vutb ai qjkc wsx bs lbqr ddf ak ikm db jnk aaa coh dj mngj rar aaaa abab aaaa lhm bd aaaa bneg llk bcdb ebb hg gqq aa lbqr cgcj aaaa deaf hmfl aaaa jln gaf df bna bqil abki agur iie fm bba ae ggcl adjh kk jp iiei df acc aab oi cv baba aaaa aaaa be rph to blj rdt nlod nlk ceb el bab fobd ee aca af mamk sr gag mhd kcdm mol hgh bk ahaf ktff uqvf bfh ab cfb ccd cacb jbca bg eaba abb abb af dad amhp hoe gqjn cp ebec qaqn fjb bdad deh kj plc bh cdc bbd qj bgpi aaaa ji gfo dce gsnp jj jk ia df aa ibmn deea fad adk dh efe loq kg hhai rups dfa oqh bcad ccbe pb knp emc jp jnkr pnk dj glal nl ihh baab ea kii be hlip bj jh hfdg af cebq shw eim gehd ing qqir xn skh abaa gaab cu irnv emi aijb eea oaom bmak ijo el ad pp dd cnf ab dd onma cibc im fobd edbf jke aa kaki bcd nkc gqc fa acca bce bbdc ef cuk bdb ba cfb acac lnfm mmjm kbop cl efag le db oo ebbf ba akm flu ikmb khg cpcn dj qbo abbb hhe fa ei cd il eea ab cd ceek dbbd ddf qgt bk gbb cc cckh ddac ekaa bc gld kl jpui fsd fa bgo dgb ede gk cnnb aba emm bba af dgfi bc facb hin oih aeom ggkd ig bebf bnal aa ehhr aecd mb hco aaa fo jhj ae dff gsce dd emij cdb nqm jker la eld aa cdbf dfg fl iqcf be fe jkr fh emhk ki deem cpi cb sci gbh ecd ur bjj fgk jlek fih cd dhgj ecg hh oml tkh shs aa eae nkci ddda aa dcb boi beg da dbi ab bdb kik aa ba acb bbd aieg abac cca lvg lrdj rdda pm kic aaa cabc ei cr edbg mh iai lcnn dhk aa deg umk cje egd pog bq bba dmq caac ci bdbf acaa hib gih gdc aech aed bmeg bhe npa dfe ag kggb eic acca pdd bae hkhn tquf cb aa ll cd iqnu bn cba gag bekf jjeq bdbf abb vpdn kheo kn adlj flr bac aaaa bcak ecfc ah mg ede ddie dcwa ehhr qsa bcca bc fkak db bbba mlla bc hhai dai mki vutb cg kmo aca jjeq hha dcb bigi aab igd nio ag hk cedf comp ad he iid gl afae kq gtdf baa ddae aa aa bc keg faa dhc crpt fnh enjk aaaa kksg dade adl febd ccbc daa ehb ddbd hnc aaa cge dehc dd bgpi bkla be aaa bhfn eae cac ccb bm file ijp jgdn dtqv qnqc dch aaaa jjaj bbcb rjl kmo gecf aa hnf bna ee bide oit nm eg mq hh bd jia bbba bbc ncj caf bca gf do uw oiu ji edj aaba dc dfc agpl hgh agf hekf bbc fdbe hkk nl jfe ab laa gc lnkm ehh adig ei la mkmb gfc fld gs ca rd ncp bce ek bdbe cbb vqdn aab cacd ha kiep fc hoce acaa sq bbba ac swru dgb dg bab bmn llg eeaf bmnb qjg sh gbo pq ut eacb aa ode bbab lmgi mfmh glal eej rta lhj bmo dad ibc iv mp mxdh ac hpms be rdfv krh ai abbc befb oiul bhe mqip bide tiul hk cbcb jb ln bd gfid fgf pkrh moae bba te mcp dedk ggld bbb aead dga bj cg ulh cc bi cckh njft jcc cceb bh inch fdb dhc qn bblj pp egdg cnnb ef bcac lcn in bedd ad ibmn ea ljl dhn ha hahg ha ihai ilfk lm cbm abae bba ccda swru cdbf bqf flrf qpoa npae eg dk aecd ht fehc fb bba bb sq dda cvh mjc ej ejhl ae ac ac blf kj csg mkm jie ae bceb aad ggd loh jj dhk bmak bkf rch acjg be hbb cckh bcb bba glf bhb etij sp aaaa gga nhf oloc ki bm acb ef jhc bba hidn da deg cdb el pg hkkb iig ac ehbd bag algo he dga ba lph cn pd igc du psoq liej fgjd fm dqhi bce fehc abaa fhg bdaa el gc bb dbdd ge pigp ccbb boi cml lbj aaa aecd qmc djde kjak aa dadd fq kgcn bab fdbh kcca lhfm abf qpo ceg snd di bfmg gbn acfe dkkb br fqdf la aaa jgd afs jcdc wd kk ak ecc ccbd coh vvq lcca aaa bgbf bbag bcac ffab ppiq bba cdb bjhj be ca gg cb afde bna rdf bc bca bfhc bb ab kgc aaa ghb fh gffa oqh bbab hvi aab kl cda gg jmg gcd bbab cqsb ucjf ccca bhdd imk jk blfi eui dii bjdm bba nbll ede daba be ae kmj aa cagg foob aaaa bd bab tcif gjhm hhq ggoj fe daaa tso dce hha cbdb dj mc dd de hf abcb gfe fbjh aaa abb abab afc add dja gjei tlfn cmg abcb bjf klf acb bjdm gk gk pnmu nded emeq cea bngj efun ab blaj gj ij hahg ebj mb gh nhjb cc cdaa ddc mbrs ke mlf ee dcbd pkrh cr cfbt vvqu bhcj ai bcm wng ed ajf dbd ib hg bc aaa mpmo ag ek kp ge mcpo bbdc jkr 209b9c56316898dd01cfb475cbbfa5ce1 Üretim sistemlerinin sınıflandırılması | Microsoft Dynamics 365 Business Central (NAV) | İnfotek AŞ

Üretim sistemlerinin sınıflandırılması

Üretim Sistemlerinin Amaçları

İşletme yönetiminin temel fonksiyonlarından biri, işletmede var olan kaynakların önceden saptanmış amaçlar doğrultusunda en verimli şekilde kullanılmasını sağlayacak yöntemleri geliştirmek ve uygulamaktır.

iş ilanı erp

Üretim sistemleri, aşağıdaki unsurları, işletme politikaları doğrultusunda en uygun biçimde gerçekleştirmeyi amaçlamaktadırlar.

1) Çıktı miktarı

2) Maliyetler ( malzeme, emek, dağıtım, stok , vs. )

3) Kullanım ( malzeme, mevcut ekipman, işgücü )

4) Kalite ve mamul güvenirliği

5) Zamanında teslim etme

6) Yatırımlar ( varlıkların dönüşümü )

7) Ürün değişimine uyum kabiliyeti, esnekliği

8) Miktar değişimine uyum kabiliyeti, esnekliği

Üretim sistemleriyle ilgili ayrıntılı değerlendirmeleri tamamladıktan sonra, temelde, sistem yaklaşımının en sık kullanıldığı pratik uygulama olan “proje” ve “proje tipi üretim” konularına değinelim.

Üretim sistmelerinin sınıflandırılması


Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılmasında Temel Kriterler

Üretim sistemlerini; üretim yöntemi, mamul cinsi, mamul miktarı veya üretim akışı kriterlerine göre farklı biçimlerde sınıflandırmak mümkündür.

1- Üretim Yöntemlerine Göre Sınıflandırma :

( a ) Birincil (=primer) Üretim: Doğada mevcut hammaddelerin işlenmek veya kullanılmak üzere çıkarılmasıdır. Demir, bakır ve diğer madenler ile kömür ve petrol üretimi vs. bu üretim sınıfına girer.

( b ) Analitik Üretim : Temel hammaddelerin bazıları daha sonra ayırıcı işlemlerle parçalanıp işlenerek çeşitli mamullere dönüştürülür. Şeker pancarından şeker, ham petrolden benzin, fuel-oil boksitten alüminyum vs. analitik üretim sınıfına girer.

( c ) Sentetik Üretim : Doğadan elde edilen temel hammaddelerin bazıları da

birleştirici işlemlerle yeni mamullere dönüştürülür. Sentetik kauçuk, alaşımlı çelik, plastik, cam vb. mamuller sentetik üretim grubuna girerler.

( d ) Fabrikasyon Üretim : Temel veya diğer hammaddelerin şekil verme yolu ile yeni mamuller edilmesidir. Döküm , tornalama, pres kesme vb. yöntemlerle şekil vererek mal üreten sistemler bu gruba girerler.

( e ) Montaj Üretim : Çeşitli hammadde, yarı mamul ve parçaları sistematik biçimde bir araya getirerek karmaşık bir mamul üretmektir. Otomobil, televizyon, traktör, buzdolabı montaj yolu ile üretilen mamullerdir.

2 – Mamul Cinslerine Göre Sınıflandırma :

( a ) Demir – Çelik Üretimi

( b ) Kömür Üretimi

( c ) Takım Tezgahları Üretimi

( d ) Kimyasal Maddeler Üretimi

( e ) Elektriksel Araç – Gereç Üretimi

( f ) Elektronik Mamuller Üretimi

( g ) Tekstil Mamulleri Üretimi

3- Üretim Miktarına veya Akışına Göre Sınıflandırma :

( a ) Siparişe Göre Üretim

( b ) Parti Üretimi

( c ) Sürekli Üretim

4 – Diğer Üretim Tipleri :

( a ) Araştırma Üretimi

( b ) Model ve Prototip Üretimi

( c ) Test Modelleri Üretimi

( d ) Pilot Üretimi

( e ) Dizaynı Tamamlanmış Mamullerin Üretimi

( f ) Yeni Modele Geçiş Devresi Üretimi

( g ) Başlangıç Devresi Üretimi

( h ) Demonstrasyon ve Gösteri Mamulleri Üretimi

( I ) İhracat Mamulleri Üretimi

( j ) Modifikasyon , Tamir ve İade Mamulleri Üretimi

( k ) Geçici (=Arızi ) Üretim

Üretim sistemlerinin sınıflandırılması Microsoft Dynamics 365 Business Central (NAV)


Üretim Miktarına Veya Akışına Göre Sınıflandırma

Üretilen mamulün miktarı ile üretim faaliyetlerinin fabrika içindeki akışı arasında yakın bir ilişki vardır. Aynı cinsten bir mamulün az veya çok sayıda üretilmesi; kullanılan makinelerin tiplerini, imalat yöntemlerini, standartları, insangücünden yararlanma biçimini, fabrikanın yerleşme düzenini, üretim planlama ve kontrol yöntemlerini etkiler.

1- Siparişe Göre Üretim : Tüketicinin veya müşteri firmanın zaman, miktar ve kalite bakımından özel olarak belirlediği bir mamulün üretilmesidir.Gemi , büyük buhar kazanı, büyük takım tezgahları, proses makinaları, özel elektronik cihazlar vs. nin üretimi bu gruba girer.

Sipariş üretimi, imalatın yapıldığı sürelerin düzeni bakımından üç alt gruba ayrılır.

a ) Az sayıda mamulün yalnız bir defa üretilmesi ,

b ) Az sayıda mamulün talep geldikçe , belirsizlik aralıklarda üretilmesi

c ) Az sayıda mamulün belirli aralıklarda periyodik olarak üretilmesi

2 – Parti Üretimi : Bir mamulün özel bir siparişi veya sürekli bir talebi karşılamak amacı ile belirli miktarlardan oluşan partiler halinde üretilmesidir. Parti üretiminde iki temel problem vardır. Bunlardan biri en uygun parti büyüklüğünün saptanması, diğeri minimum kapasite kaybına yol açan üretim programlarının hazırlanmasıdır. Parti üretimi endüstride ağırlığı

en fazla olan ve sık rastlanılan bir üretim tipidir. Ev eşyası, konfeksiyon, gıda, otomobil gibi her çeşit tüketim malı parti üretimi grubunda yer alır.

3 – Sürekli Üretim : Eldeki makina ve tesislerin yalnız belirli bir mamule tahsis edilmesi ile yapılan üretimdir. Söz konusu mamulün talep düzeyi ve üretim miktarları çok yüksektir. Sürekli üretimi ;

a ) Kütle,

b ) Akış ( veya proses ) üretimi,

olarak iki alt gruba ayırmak mümkündür. İki grup arasındaki önemli fark şöyle belirlenir:Kütle üretiminde bir mamulden çok büyük miktarlarda ve uzun süre imal edilir. Fakat gerektiğinde, makina, yerleşme düzeni, tertibat , kalıp vs. de bazı değişiklikler yapma sureti ile başka tip mamuluün üretimine geçme olanağı vardır. Akış veya proses üretiminde makina ve tesisler yalnız bir cins mamulü üretecek şekilde dizayn edilmiş ve yerleştirilmiştir. Aynı yerde başka bir mamulü üretmek ya çok pahalıdır veya olanaksızdır. Çimento, şeker, petrol rafinerisi, motor vb. endüstriler akış üretiminin belli başlı örnekleridir.


Kesikli ve Sürekli Üretim Tiplerinin Özellikleri

Üretim miktarına veya akışına göre yapılan sınıflandırmada; sipariş, parti ve sürekli üretim olmak üzere üç tip tanımlamıştık. Bunlardan ilk ikisinde, tanımlarından da anlaşılacağı üzere, aynı mamulün belirli veya belirsiz aralıklarda üretilmesi söz konusudur. Bu açıdan üretim tiplerini kesikli ve sürekli olarak iki ana grupta toplamak mümkündür. İki grup arasındaki farklar şöyle özetlenebilir:

1 – Üretim Miktarı: Kesikli üretimde mamul miktarı küçüktür. Buna karşılık mamul çeşidi fazladır. Eğer mamul çeşitlerinden bazılarının talebi yüksek düzeylere ulaşırsa, fabrika içinde bunlar için ayrı ve sürekli üretim yapan hatlar kurulur.

2 – Kullanılan Makina ve Teçhizat: Kesikli üretimde mamul cinsi ve dolayısıyla yapılan işler değiştiğinden, hammaddelere şekil veren tezgahların çeşitli işler görme niteliğinde olmaları istenir. Bu tür makinalara çok amaçlı veya üniversal tezgahlar denir. Üniversal tezgahlarda, yapılabilecek işlem tipi bakımından sınırların geniş olmasına karşılık, hız ve verimlilik düşüktür. Halbuki sürekli üretimde kullanılan özel tezgahlarda, çalışma hızı ve insan gücünden yararlanma oranları oldukça yüksektir.

3 – Fabrikanın Yerleştirme Düzeni: Makinaların ve çalışma alanlarının fabrika içindeki yerleşme düzeni, işlemlerin cinsine veya mamulün oluşmasında izlenen yola göre kurulur. Kesikli üretimde bazen, prosese göre yerleştirme düzeni yapılır. Yani, aynı işi gören tezgahlar ( torna, freze,matkap) bir yerde toplanarak makina atölyesi oluşturulur. Sürekli üretimde, hammaddeden başlayarak mamul hale ulaşıncaya kadar iş parçası üzerinde uygulanan işlemleri yapan tezgahlar bir imalat hattı üzerinde sıralanmışlardır.

4 – İş Yükü Dengesi : Üretilen malın cinsinin sık sık değişmesi ve miktarının önceden bilinmemesi programlama yapmayı olanaksız kılar. Bu nedenle kesikli üretimde iş yükü dengesini sağlamak çok güçtür. Bazı tezgahlar boş beklerken bazılarının işi yetiştirememesi olağan sayılmalıdır. Halbuki, sürekli üretimde programlar çok önceden titizlikle hazırlanmış bulunduğundan tezgahların iş yükleri arasında duyarlı bir denge vardır.

5- İşçilik Kalifikasyonu : Üretilen malın cinsinin sık sık değişmesi imalatı yapan işçinin daha fazla bilgi ve inisiyatif kullanmasını gerektirir. Kesikli ve sürekli üretim tiplerinin özellikleri gözönüne alınırsa, birincide daha kalifiye işçi çalıştırmanın zorunlu olduğu söylenebilir. Sürekli üretim yapan fabrikalarda birkaç kalifiye elemana karşılık, önceden ayrıntılı olarak planlanmış, belirli,rutin sayılabilecek işleri gören çok sayıda vasıfsız işçi vardır.

6 – İş Hazırlama Faaliyetleri : Yapılacak her yeni iş için ayrı bir iş emrinin hazırlanması, iş yükü ve programların yeniden düzenlenmesi gerekir. Buna bağlı olarak malzeme istekleri ve iş takip ve kontrol faaliyetleri de artar. Üretilen mal cinsinin sık sık değiştiği kesikli üretim tipinde iş hazırlama faaliyetlerinin yoğun olması doğaldır. Üretimin büyük partiler halinde yapıldığı sürekli üretim tipinde her parti için ilgililere bir kez iş emri verilir. Ancak iş emrinin çok ayrıntılı olarak hazırlanmış bulunması şarttır. Dolayısıyla sürekli üretimdeki iş hazırlama faaliyetlerini yoğunluk bakımından az, fakat karmaşık olarak nitelemek mümkündür.

7 – Hammadde , Yarı Mamul ve Mamul Stokları : Kesikli üretimde mamul cinsi sık sık değiştiğinden hangi hammaddeden ne miktar ve ne zaman kullanılacağını kesinlikle bilmek güçtür. Dolayısı ile ihtiyaç duyulabilecek her türlü hammadde ve malzeme stokta hazır bulundurulmalıdır. Sürekli üretimde hammadde ihtiyacı önceden bilinir ve kullanım hızı sabittir. İşlemler veya istasyonlar arasında herhangi bir bekleme olamaz.

8 – Fabrika İçindeki Taşıma Faaliyetleri : Mamul cinsinin, büyüklük ve ağırlığı-nın ve imalat sırasındaki rotanın çok değiştiği ve bu yüzden belirsiz olduğu kesikli üretimde taşımaların üniversal araçlarla yapılması doğaldır. Bu tür araçların başında sabit veya hareketli vinçler, istif arabaları gelir. Bunlar fabrika alanı içinde her noktaya ulaşabilirler. Sürekli üretimde taşınan cisim belirli ve taşıma hızı sabit olduğundan amaca uygun biçimde dizayn edilen konveyor, kaygan yüzey, raylı araba vb. özel araçlar kullanılır.

9 – Tamir – Bakım Faaliyetleri : Üretim araçlarının ve tesislerinin tamir ve bakımları çeşitli şekillerde yapılabilir. Belirli kullanım süreleri sonunda yapılan bakım ve arıza anındaki tamir faaliyetleri üretimi bir ölçüde aksatır. Makinaların ve işlemlerin birbirinden farklı olduğu kesikli üretimde bu aksama azdır. Zira bakıma alınan ( tezgahın ) veya bozulan tezgahın göreceği işi bir başka tezgahta yapma olanağı bulunabilir. Halbuki sürekli üretimde, daha önce belirtildiği gibi, bir noktadaki aksama bütün hattın durmasına eden olabilir. Bu nedenle sürekli üretimde bakım planlarının hazırlanması büyük önem taşır.

10 – Üretim Kapasitesi : Üniversal tezgahlardan oluşan bir imalat atölyesinin kapasitesi çeşitli yollardan artırılabilir. Örneğin, çalışma yöntemlerini geliştirme

fazla mesai yapma veya yeni tezgahlar lama yolu ile mevcut kapasiteyi artırma olanağı vardır. Bu nedenle kesikli üretimde kapasitenin esnek olduğu söylenebilir. Sürekli üretimde ise tezgahlar birbirine bağımlıdır. Bunlardan birinin kapasitesini artırmanın olumlu bir etkisi yoktur. Aksine üretim hattında tıkanmalar meydana gelir. Kapasitede bir değişiklik yapabilmek için tüm sistemi ilgilendiren büyük yatırımlara ihtiyaç vardır

Kesikli üretim ve sürekli üretim tiplerinin kıyaslanmasını aşağıdaki gibi, tablo halinde görmek mümkündür.

Kesikli Üretim

Seri Üretim

1.Üretim miktarı

Mamul miktarı az, çeşit fazla

Mamul miktarı fazla , çeşit az

2.Kullanılan makine ve teçhizat

Çok amaçlı üniversal tezgah- lar, hız az,verimlilik düşük

Özel tezgahlar, hız yüksek, verimlilik yüksek

3.Yerleşme Düzeni

Gruplanmış halde

Mamule göre seri düzenleme

( üretim hattı )

4. İşyeri düzeni

Dengelemek güç, gecikmeler var

Dengelemek mümkün

5. İşçilik

Kalifiye

Vasıfsız işçilik

6. İş hazırlama faaliyetleri

Çok yoğun,ancak basit

Az, ancak karmaşık ve özen gerektirir.

7. Fabrika içi

taşıma faaliyetleri

Üniversal taşıma, tezgahları taşıma, çok yoğun

Araç hızı yüksek tertibatlar

8. Tamir – bakım

Arıza etkisi az

Bakım planlaması çok önemli

9.Üretim kapasitesi

Esnek kapasite

Komple yeni yatırım


Diğer Üretim Tipleri

Doğrudan tüketici ihtiyacını karşılama amacına yönelmeyen veya tek başına düşünüldüğünde ekonomik açıdan karlı olmamasına rağmen girişilen üretim faaliyetlerini öncekilerden ayrı bir grupta toplayarak kısaca tanımakta yarar vardır. Bunları özel üretim tipleri olarak adlandırmak mümkündür. Özel üretim tiplerinin başlıcaları şunlardır :

1- Araştırma Üretimi : İşletmenin geleceğe dönük bir takım tasarılarını gerçekleştirmek için girişilen araştırmalarda deney yapma amacı ile üretilen mamullerdir.

2- Model ve Prototip Üretimi : Araştırma faaliyetlerinin bir parçası olmakla beraber, mamulün çalışma şartlarını, performansını ve fabrikada üretilme koşullarını deneme amacını taşır.

3- Test Modelleri Üretimi : Mamulün, normal kullanılma koşullarından daha ağırı içinde dayanıklılığını test amacı ile üretilen modellerdir.

4- Pilot Üretim : Deneme mamullerinin gerçek üretim hattında imaline geçildiğinde her şeyin normal cereyan edeceği sanılmamalıdır. Önceden görülmesi mümkün olmayan bazı sorunların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bu durumun önüne ancak pilot üretimle geçilebilir.

5- Dizaynı Tamamlanmamış Mamullerin Üretimi : Mamulün laboratuarda denenmesi çok uzun zaman alabilir, belirli cins bir hammaddenin tedariki gecikebilir veya ihtiyaç nedeni ile mamulün bir an önce tüketicinin yararına sunulması gerekebilir.

6- Yeni Modele Geçiş Devresi Üretimi : Mamul modelinin esaslı biçimde değişmesi için üretim hızının çok yavaşlaması, hatta bir süre durması zorunlu olabilir. Böyle bir durumda önce mevcut üretimi aksatmadan yapılması mümkün değişiklikler gerçekleştirilir. Daha sonra, belli bir süre üretimi durdurarak yeni modele geçilir.

7- Başlangıç Devresi Üretimi : Her noktası önceden titizlikle planlanmış bir mamulün üretimine geçildiği zaman dahi, kağıt üzerinde görülemeyen birtakım güçlüklerle karşılaşılır. Bunların giderilmesi için bir süre gerçek üretim faaliyetlerinin dikkatle izlenmesi, aksayan yanlarının düzeltilmesi gerekir.

8- Demonstrasyon ve Gösteri Mamulleri Üretimi : Bazı firmalar sergi, fuar veya satış acentalarında tanıtılmak ve çalışma şeklini müşterilere göstermek amacı ile mamulün pek az sayıdaki miktarını özel biçimde imal ederler.

9- İhracat Mamulleri Üretimi : Çeşitli ülkelerdeki kullanış, ölçü, standart, iklim, beğeni vb. farklar nedeni ile bir ülkeye ihraç edilecek mamulün bir kısım niteliklerinin değiştirilerek üretilmesi gerekir.

10- Modifikasyon, Tamir ve İade Mamulleri Üretimi : Gemi, uçak, tren ve benzeri askeri araçların, kısa zamanda ortaya çıkan yeni teknolojik gelişmelere uydurulması istenebilir. Bunun için söz konusu mamul , genellikle üretici firmaya gönderilerek modifikasyona tabi tutulur veya diğer bir deyişle modernize edilir.

11- Geçici (= Arızi ) Üretim : Sürekli üretimde bulunan bir fabrikanın zaman zaman sipariş niteliğinde üretim yapması istenebilir. Geçici üretimi gerçekleştirmek için çeşitli alternatifleri denemek mümkündür. Bunların başında sadece geçici üretim yapan ve asıl fabrikanın küçük bir modeli olan bir minyatür fabrika kurulması veya çoğunluğu üniversal tezgahlardan oluşan makina atölyesinden yararlanılması gelir. En uygun alternatifin saptanması hiç kuşkusuz maliyet hesaplarına dayandırılmalıdır. Bazı hallerde ise geçici üretimin diğer firmalara ihale edilerek yaptırılması daha ekonomik olabilir.

Kaynak : https://enm.blogcu.com